Onzekerheden beïnvloeden de energiemarkten

Daarnaast blijven geopolitieke spanningen en onzekerheden rond leveringszekerheid de markt beïnvloeden. Marktpartijen houden onder meer rekening met mogelijke verstoringen in de aanvoer, wat bijdraagt aan de opwaartse prijsdruk. Deze zorgen werden de afgelopen week verder gevoed door een ongeplande uitval bij het Noorse Troll-veld, waar tussen 26 en 30 mei een storing van 34,6 miljoen m3 per dag werd gemeld, evenals een kleine storing bij het Visund-veld. Deze verstoring zorgen voor een initiële stijging van de kortetermijncontracten.

Op de termijnmarkten zagen we de afgelopen dagen echter ook beweging naar beneden. Sinds dinsdag 27 mei is het Q4 2025 contract licht gedaald, onder invloed van een zwakke vraag naar LNG in Azië en zorgen over mogelijke handelstarieven tussen de VS en de EU. Ondanks deze daling noteert het contract nog altijd hoger dan twee weken geleden, van circa 36,2 ect/m3 naar ruim 37,5 ect/m3.

De markt blijft hierdoor volatiel. Hoewel ongeplande storingen op korte termijn zorgen voor prijsopdrijving, zorgt de lage Aziatische LNG-vraag ervoor dat Europa relatief eenvoudig extra volumes kan binnenhalen. De komende weken zullen cruciaal zijn voor het bepalen van de richting van zowel de spot- als termijnprijzen, waarbij het weer, het Noorse onderhoudsschema en geopolitieke ontwikkelingen een belangrijke rol spelen.

Gastransporttarieven
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft ingestemd met een verhoging van gemiddeld 50% van de tarieven die Gasunie Transport Services (GTS) in 2026 rekent voor het gebruik van het landelijke gastransportnet. Deze stijging heeft directe gevolgen voor bedrijven die gebruikmaken van aardgas. De tariefverhoging is nodig doordat het totale gasverbruik blijft dalen. GTS verwacht in 2026 circa 12% minder geboekte capaciteit. Hierdoor worden de vaste kosten over een kleiner volume verdeeld. Daarnaast spelen investeringen, zoals de stikstoffabriek in Zuidbroek, mee in de kostendruk. Opvallend is dat de stijging hoger uitvalt dan de eerst voorspelde 48%, mede door een bijgestelde inflatieverwachting door de ACM (3,8% in plaats van 1,7%).

Voor bedrijven betekent dit een verdere kostenverhoging bovenop de eerdere stijging van 52% in 2025. In 2024 daalden de tarieven nog met 20% door het teruggeven van extra inkomsten uit LNG-import na het wegvallen van Russisch gas. Deze ontwikkeling benadrukt de toenemende financiële druk op grootverbruikers binnen de energietransitie.

Gasvoorraad
De vulling van de Europese gasvooraden loopt momenteel achter op het niveau van voorgaande jaren, ondanks dat het tempo van injecties vergelijkbaar is met dat van vorig jaar. De Europese gasvooraden zijn momenteel voor circa 46,5% gevuld, terwijl in Nederland de vulgraad rond de 34% ligt. Daarmee loopt Nederland nog steeds achter, maar er is wel sprake van een duidelijke inhaalslag. Het gemiddelde Nederlandse injectietempo ligt de afgelopen twee weken op 55 miljoen m3 per dag. Indien dit tempo kan worden volgehouden, is de vulgraad van 90% tegen 1 november 2025 nog altijd haalbaar.

Toch zijn er risico’s die dit scenario kunne bemoeilijken. In juni staat er uitgebreid gepland onderhoud aan Noorse gasvelden op de agenda, wat de beschikbaarheid van gas tijdelijk zal beperken. Dit zou kunnen leiden tot lagere injecties in de opslag, waardoor Nederland en Europa mogelijk meer afhankelijk worden van LNG-importen. De lage LNG-vraag in Azië speelt hierbij in het voordeel van Europa, omdat het de beschikbaarheid van LNG vergroot.

Elektriciteit en warmtekosten
De elektriciteitsprijzen op de korte termijnmarkt hebben de afgelopen twee weken schommelingen laten zien. De prijsbewegingen zijn grotendeels toe te schrijven aan wisselende weersverwachtingen en verandering in de verhouding tussen vraag en aanbod. Zo werden de prognoses voor zonne-energieproductie in Nederland recentelijk naar boven bijgesteld, wat een neerwaartse druk had op de elektricteitsprijzen voor komend weekend. Op de langetermijnmarkt was sprake van een geleidelijke opwaartse trend. Deze werd mede gedreven door stijgende gasprijzen. Opvallend is het aanhoudende aantal negatieve EPEX-uren op de EPEX Day Ahead-markt. Inmiddels zijn er in 2025 al 264 uren met negatieve stroomprijzen geregistreerd.

De warmtekosten voor WKK-installaties zijn de afgelopen weken toegenomen. Op de korte termijn stegen de warmtekosten voor Q3 2025 van circa 16 ect/m3 naar ruim 20 ect/m3. Ook op de langere termijn zijn stijgingen zichtbaar. De warmtekosten voor 2029 en 2030 namen toe met circa 1 ect/m3. De belangrijkste drijfveer achter deze stijging zijn de hogere gasprijzen.

Het leidende Dec ’25 contract voor CO2-emissierechten vertoonde begin mei een sterke opwaartse beweging, maar is de afgelopen twee weken overwegend zijwaarts bewogen. Momenteel handelt het contract rond de 72,5 €/ton, tegenover 72 €/ton twee weken geleden.

Vooruitblik
De komende periode zullen onzekerheden en uiteenlopende marktfactoren zowel de Nederlandse gas- als elektriciteitsprijzen blijven beïnvloeden. Op de gasmarkt is het prijssentiment gemengd. Geopolitieke spanningen, gepland onderhoud aan Noorse gasvelden en recentelijke ongeplande uitval, zoals de storing bij het Troll-veld, blijven zorgen voor opwaartse druk op de korte termijnprijzen. Tegelijkertijd wordt dit effect deels afgezwakt door zwakke Aziatische vraag, een stabiele LNG-aanvoer naar Europa en gematigde weersvooruitzichten, waaronder een bovengemiddelde windproductie in Noordwest-Europa. Voor Nederland wordt de komende twee weken een wisselvallig en gematigd weerstype verwacht, met temperaturen tussen de 17 en 23 graden en afwisselend zon en buiten.

De elektriciteitsmarkt blijft op korte termijn gekenmerkt door volatiliteit, voornamelijk als gevolg van weersafhankelijke opwek uit zon en wind. De verwachte stijging van zonneproductie in Nederland vergroot de kans op negatieve uurpijzen op de EPEX-markt, een ontwikkeling die zich dit jaar al opvallend vaak heeft voorgedaan.

Bron: